اشعار

از غـم غـربت مـولا به تنـش تب دارد            دو پسر دارد و یک زمزمه بر لب دارد
به فدای سر تو! هرچه که دارم این است            چه کنم؟هست همین هرچه که زینب دارد

ارث زینب قد خم بود، قسم داد و گرفت            إذن خود را هم از آن قـدّ مـورّب دارد
پسرش رفت به میـدان و شغـالان دیدند            شیر این بیشه عجب باد به غبغب دارد
رفت و فـریـاد برآورد بـرادر! بـشـتاب            تـیغ ورّاث عـلی از دو طرف لب دارد
حق همین است که قـربانی اکبر بشویم            زینب است این که دو فرزند مؤدب دارد
از یمین می‌روم از سمت یسارش با تو            دشمـن مـعـرکه یک روزِ مـعـذّب دارد
بـد به دل راه مـده مـطـمـئـناً پـیـروزیم            مادر ماست که در خـیمه، مرتّب دارد:

زیر لـب زمـزمـه نـاد عـلـی می‌خـواند            دارد از هـیـبـت اولاد عـلـی می‌خـوانـد

هر دو چون حیدر کرار شدند در پیکار            هر دو در مرکز این دایره و چون پرگار
دور خود ساخته‌اند از سر دشمن کوهی            تن بی سر چقدر ماند و در این انبوهی
خُدعه زد دشمن بی عرضه و ترسو ای وای            بارش تیـر شد آغاز ز هر سو ای وای
ناگهـان هردو بـرادر به کـمـین افـتادند            زیر بـاران جـفـا هـر دو زمـین افـتادند
بدن هر دو پر از تیر، به هم دوخته شد            چشم هر دو پسرِ شیر به هم دوخته شد
این طرف، حادثه از چشم زنی دور افتاد            آن طرف در وسط خیمه دلی شور افتاد
گَرد، خوابید و شد آن واقعه پیدا کم کم            چشم مادر نگـران شد به پسرها کـم کم
عاقبت واقعه، شد آنچه که زینب می‌خواست            نذر من گشت اَدا! شکر، حسینم برجاست

پـسرانم به فـدای سر تو، غـم نـخـوری            هر دو قربان علی اکبر تو، غم نخوری

دیگر بـسـاط روضـۀ او پـا گرفـته بود            اشکـش از او مجـال تمـاشا گرفـته بود

در خـیـمه مـانـده بود نـبـیـنـد برادرش            در خیمه نذر روضۀ زهـرا گرفته بود

دارنـد مـی‌بـرنـد، بـه تــاراج می‌رونـد            حـالا صـدای هـلـهـلـه بـالا گـرفـته بود

یک یک حریف این دو دلاور می‌شوند            طرح هجوم دسته جمعی پا گرفـته بود

جایی بـرای بـوسۀ زینب نـمانـده است            از بس که زخم ‌‌‌در تنشان جا گرفته بود

وقت غـنـیـمت است دو تا لـشکـر آمده            خولی دوباره سهم خودش را گرفته بود

سهمش دوتا سر است به تاراج می‌برد            دار و نـدار زیـنب کـبری گـرفـتـه بود

بابا همیـنـکـه دخـتـرکـت بی پـنـاه شد            بعد از هجـوم اسیـرِ غمِ یـک سپاه شد

از قـتـلـگـاه، تا به خـرابـه مـرا زدنـد            دور از نـگـاهِ تو همه جا قـتـلگـاه شد

هـمـراهِ راه!، نـقــشـۀ راهِ مـرا بـبـیـن            از ردّ تــازیــانــه‌ تـــنــم راه راه شــد

حتی لباسِ پـارۀ من نـیـز خنـده داشت            وقـتی خـرابـه؛ خانـۀ فـرزنـدِ شـاه شد

می‌خواستی عروس شوم؛ پیرزن شدم            مویـم سپیـد و رخت سپـیـدم سیـاه شد

قـدّم نـمی‌رسـیـد، بـبــوسـم لـب تـو را            در حـسـرتت نصیـبِ لـبـم ذکـرِ آه شد

هر جا که چشمِ بد نظری در مسیر بود            گـفـتم عمو بیـا که به رویـم نـگـاه شد

مـدیـون عـمّـه‌ام اگـر امـروز زنـده‌ام             بـی تکـیـه‌گـاه بود، ولی تکـیـه‌گـاه شد

دستم شناخت، روی تو را؛ چشمِ تار نه            بر پـیـری‌ام ببخـش، اگـر اشـتـبـاه شد

کاخِ یـزید را به سرش می‌کـنم خراب            حالا کـه سیـلِ اشک، برایم سـلاح شد

چشمش به راه بود و شبی پُر ستاره داشت            رویش به ماه بود و غمی بی‌شماره داشت

از آه جانـگـداز، گـلـویـش گـرفـتـه بـود            از داغ روی داغ دلی پُر شراره داشت

هربار تـازیـانـه به سویـش اشاره کـرد            دستش به سمت نـیزۀ سـقا اشاره داشت

وقتی که خورد روی زمین دست بسته بود            پایش برهنه بود و زمین سنگ خاره داشت

بـابـا که بود قـسـمت او گـوشـواره بـود            بابا که رفت دختر او گوش پاره داشت

سر تا رسیـد قصۀ دخـتـر به سر رسیـد            بـابـا بـرای غـصـۀ او راه چـاره داشت

با سـرت آمـده‌ای داغ تـنت را چه كنـم            پس گرفتم سر تو، پیـرهنت را چه كنم

شام تا كـربـبـلایـت شده بیـن الحرمیـن            سر در آغوش من اما بدنت را چه كنم

غصه‌ام غارت خلخال و النگوها نیست            مانـده‌ام اینـكه عـقیق یـمنت را چه كنـم

خیزران خورده‌ترین رأس جدا از بدنی            خون خشكـیده كـنار دهنـت را چه كنـم

فرض كن بوسۀ من مرهم لب های تو شد            زلف در هم شده و پرشكنت را چه كنم

خواب ده اسب و تنت را همه شب می بینم            روضه‌های بـدن بی كـفـنت را چه كنـم

روى دیوارِ خرابه نـقش غربت مى‌كنم            ناخوشی‌ها را عزیزم! با تو قسمت مى‌كنم

نه غذایى و نه آبى و نه حتى جاىِ خواب            اینـچنـین هستم ولى بابا قـناعت مى‌كنم

بعدِ هر دُشنام از خولى و زجر و حرمله            مى‌نشینم گوشه‌اى با عمه صحبت مى‌كنم

دستِ دخترها كه در دستِ پدرها مى‌شود            در خودم سر مى‌بَرم؛ با خویش خلوت مى‌كنم

دخترانِ شام با من بى وفایـى مى‌كنـنـد            هر چقدر هم كه به آنها من محبت مى‌كنم

از تو دلگیرم پدر؛ من را ندیده رفته‌اى            لكنت من را ببخش بابا..جسارت مى‌كنم

ارثـی ز یـاس طایـفـه بی‌شک نـداشتم            بـر پهـلـویـم اگـر گـل میـخک نـداشتم

بعد از تو هیچ شب به مدارا سحر نشد            بعـد از تو هـیـچ روز مبارک نـداشتم

لعنت به کعب نی، تو گواهی که هیچ وقت            پـیـراهـن کـبـود و مـشـبّـک نـداشـتـم

گفتند گوشواره ندارد چه دختری‌ست!            بابا به عُـجب باطـنـشان شک نـداشتم

با دخـتـران شـام اگـر حـرف مـی‌زدم            دست خودم نـبـود، عـروسک نـداشتم

انـگـار روح فـاطـمه در او دمیـده بود            آئـیـنـه‌ای کـه دیـده عــالـم نـدیـده بــود
هنـگـام خواب در بـغـل عـمه زیـنـبش            دخـتـر نـگـو بگـو ملکـی آرمـیـده بود

از هر طرف پدر به تماشاش می‌نشست            از بس که او به حضرت زهرا کشیده بود
یادش به خیر آن شب جشن سه سالگیش            بـابـا دو گـوشـواره زیـبـا خـریـده بـود
یـادش بـه خــیـر روز تـولـد بـرای او            زینب بـراش چـادر مشکـی بریـده بود
چادر به سر که کرد دل خانواده رفت            گـویـا که مهر در شبِ تیـره دمیـده بود
آورد سیـنـه ریـز قـشنـگـی عمو براش            خوشبخت تر ز او به خدا کس ندیده بود

بعد از پدر به سیـنـه او غـم سپرده شد
افسوس هر چه داشت به تاراج برده شد

حالا به روی خاک خـرابه فـتاده است            طفلی که بیش از همه زخمی جاده است
حالا نه گوشواره به گوش و نه سینه ریز            بر سیـنـه داغ خاطره‌ها را نـهاده است
در گـوش های دخـترک کوفه دیده بود            آن گـوشواره‌ها که پدر هدیه داده است
آن که به بوسۀ پدر از خواب می‌پریـد            کـارش به تازیـانـه و سیـلی فتاده است
ازبس گـرفته سیلی از او نـور دیده را            کـم سـو ترین سـتارۀ این خانـواده است
روزی غـزال خانـۀ ارباب بود و حال            زینب شده عصایش اگر ایـستاده است
او که هـمیـشه شانـه عـباس جـاش بود            در زیـر دست و پا چقـدر اوفتاده است

این غصه‌اش نبود که دشمن مرا زد است
تنـها غمش همین شده بابا نـیامده است

آنـقـدر گـوشۀ ویـرانـه روضه خـوانـد            آخر به بزم گـریـۀ خود شاه را کـشانـد
می‌خـواست از ادب بـرود پیـشـواز او            خود را کشان کشان طرف آن طبق رساند
تا که رسید دور پدر گشت و گشت و گشت            بر روی خویش لطمه زد نوحه خواند و خواند
فرشی نـداشت پهـن کـنـد پیـش پای او            سر را به روی زلف پریشان خود نشاند
آهـسـتـه و بــریـده بـریـده ســلام کـرد            این لکـنت از سیاهی شب یادگـار ماند
هر زخم را که دید نفس سخت تر کشید            هـنـگـام دیـدن لـب بـابـا نـفـس نـمـانـد
این لب هزار بار مرا بوسه داده است            این گفت و لب به روی لب یار جان فشاند

او رفت و هیچ وقت جدا از محن نـشد
مـثـل حـسیـن کـنـج خـرابه کـفـن نـشد

من پـیـر شدم عـمّه خـمید آخرِ عمری            در کنج خـرابه چه کـشید آخرِ عمری

جا داشت بمـیـریم که بـانـوی وقـارت            هـمراه سر و نیـزه دویـد آخرِ عـمری

اشکش وسط حلقه اشرار که می‌ریخت            عـباس به دادش نـرسـیـد آخر عمری

نـشنـیده بگـیر حرف دل دخـترکت را            در بزم شراب عـمه بُـرید آخرعمری

حق دارد اگر گریه کند بعد تو هرشب            چشمی‌که به جز روضه ندید آخر عمری

کمی دلتنگم و دارم کمی با تو سخن بابا            بـبخـشم نیست در پـایم تـوان پا شدن بابا

نه مانده نا برای من نه نائی در نوای تو            کتک ها خورده‌ام بی‌حد نمانده جان به تن بابا

گلایه دارم از زجر و گلایه دارم از خولی            مرا زد پیش تو بابا تو را زد پیش من بابا

سحر در خواب خود دیدم برایم چادر آوردی            به جایش هدیه کردم من به تو یک پیرهن بابا

نمیخواهم کفن اصلأ چرا که دیشب از عمه            شنـیـدم بـوریا آخـر برایت شد کـفـن بابا

قـطره می‌آید درِ این خانه دریا می‌رود            کـور مـاد رزاد می‌آیـد مسـیـحا می‌رود

ابتدا معـراج هم پشت در این خانه بود            هر که بالا میرود بی‌شک از اینجا می‌رود

هر که آداب گـدایی را رعـایت می‌کند            خـشت هم باشد اگر تا به ثـریا می‌رود

گریه‌کن از آب در می‌آید آخـر عاقـبت            هـر که زیـر پـرچـم اُمّ ابـیـهـا مـی‌رود

لاجرم وقتی پسرها مثل حیدر می‌شوند            دختر این طایفه قطعاً به زهرا می‌رود

کربلا تفـسیر کوتاهی‌ست وقتی اکبری            بـا قـد رعـنـا می‌آیـد اربـاً اربـا می‌رود

خواهرى در کوفه بین خطبه ساکت می‌شود            قاری‌اش از منـبر نیزه که بالا می‌رود

بی گمان جام شراب از ترس رنگش می‌پرد            آن زمـانی که رقـیه سمت سـقا می‌رود

خواب های هر شبش تعبیر شد پایان کار            از خـرابه دخـترک هـمراه بابا می‌رود

بـعـد تو مـیـان شـعـلـه‌هـا و دود            گُـل‌های خـیـمه شدن یـاس کـبود
میـدانی بابا من از چی دلخـورم            ما بودیم، حرمله بود، عـمو نبود

دیگه از غـارت گـوشـواره نگـم            دیـگـه از درد گـوش پـاره نـگـم
حال و روز ربـابُ خودت ببـین            دیـگـه از غـارت گـهـواره نـگـم

شمع عـمرم داره سوسـو میـزنه            مـنـو هی دشـمـن بـد خـو میـزنه
حـرمـلـه خــبــر داره کـه سـیّـدم            لـگـدا شـو سـمت پـهـلـو مـیـزنـه

صـد دفـه جـانـم رسـیـده به لـبـم            بـعــد تـو پــائـیـن نــیـامـده تــبـم
دست به دیوار می‌گیرم تا پا بشم            هـمـیـن هم مـدیـون عـمـه زینـبم

شـبهـا ضرب سـیـلی افـطار منه            شـاهـدم این چـشـم‌های تـار مـنه
گوش اون دختری که زد منو رفت            ببین از رو نیـزه، گوشوار منه؟

هی بهـم میگـن: آخه تو دخـتری            کو بابات که اینطوری دربه دری؟
قـربان سرت برم، غـصه نخور            رو نـی‌اَم از هـمـه بـابـاها سری

اگه دشـمنت به ما خـارجی گفت            اگه از سیلی رو گونه گل شکفت
اگـه پـای نـیـزه مـا رو مـی‌زنـن            فـدای سرت، تو از نیزه نیـوفت

زنـدگی بـی‌تـو دیـگـه درد سـره            ایـن روزای مـن روزای آخــره
جـان نـمی‌دم بـابـا تا نـبـوسـمـت            خـرابـه مـنـتـظــرم، یـادت نــره

پدر تا شام رفتن با تو حیران کردنش با من            پریشان کردنش با تو پشیمان کردنش با من

اگر این شهر تاریک است من از آلِ خورشیدم            اگر شب پُر شده اینجا چراغان کردنش با من

به نیزه آیه خواندن با تو و تفسیر با زینب            به محمل خطبه‌ها با عمّه طوفان کردنش با من

همین‌ که پایِ من وا شد به کاخش با عمو گفتم            خیالت تخت از این کاخ ویران کردنش با من

به جانت کم نیاوردم به اَبرو خَم نیاوردم            اگر می‌خندد آن نامرد‌ گریان کردنش با من

من از این شهر و این ویران زیارتگاه می‌سازم            مزارم گنجِ شام است و نمایان کردنش با من

پدر در این سفر خیلی به عمه زحمتم اُفتاد            بجای من بگو با او که جبران کردنش با من

شنیدم که سراغت را رُباب از عمّه می‌گیرد            به گوشِ مادرم گفتم که مهمان کردنش با من

نمی‌آید به لب جانم سَرَم را تا نگیری تو            عزیزم دامنش با تو فقط جان کندنش با من

قبل از این بر تن تو برگ و بری بود پدر            قبل از این بر تن من بال و پری بود پدر

خواب بودم که تو رفتی، جگرم سوخت ولی            هـمـۀ غـصـۀ مـن بی‌خـبـری بـود پـدر

بعد‌ تو رفت به غارت همۀ حاصل من            بعد تو قسمت من خون جگری بود پدر

سایه‌ات بر سر نی سـایۀ روی سر من            سر تو بر نوک نیزه چه سری بود پدر

من کـه از شـام فـقـط خـاطـرۀ بـد دارم            سـفـر شام عـجـب بد سـفـری بـود پـدر

سر بـازار، سر کـوچه، سر هر گـذری            بعـد تو قـسـمت ما در به دری بود پدر

کوچه در کوچه، بیابان به بیابان تا شام            قــصـۀ آبــلــه و پـای پَــری بــود پـدر

من اگر زنده‌ام از معجزۀ زینب توست            هـمه جـا بر تن زارم سـپـری بـود پدر

به سر ما سرِ سرنیزۀ دشمن می‌خـورد            اگر از داغ تو چـشـمان تـری بود پـدر

مـاجـرایی شده پـیـدا شـدن این لـب تـو            نیمه شب، کاش که نورِ بصری بود پدر

من هـم شبـیـه مـادرم زهـرا به سختی            پا می‌شوم از جـای خود اما به سختی

بعد از سـر تو قـاتـلـت بـال مـرا چـیـد            پَـر می‌زنم از شـام عاشـورا به سختی

آرامشم بعد از تو دیگر رخت بربست            گفتم به خود می‌افتم از فردا به سختی

آب خـوشی پـائـین نـرفـتـه از گـلـویـم            من خون دل هم میخورم حتی به سختی

وَ نَحنُ مَثبورونَ مَطرودونَ...ای وای            قـومی نـیـفـتـاده‌ست مثل ما به سخـتی

با استـخـوانِ مـویه کـرده مـویه کـردم            خود را کشاندم در دل صحرا به سختی

خـورد و خـوراکـم شد لـگـد با تازیانه            روز رقـیـه شـب نـشـد الا به سـخـتـی

مـثل لـبان تـو تـن من هـم کـبـود است            یک جای سالم می‌شود پـیـدا به سختی

تـو روی نـی بـودی و من با تـاول پـا            سـویت قـدم بـرداشـتـم بـابـا به سخـتی

دامان خود را فرش راهت کردم از شوق            تا از طـبق برداشـتم سـر را به سختی

این حجم اشک و ناله و دلـتـنگی‌ام را            دارد تـحـمـل می‌کـنـد دنـیـا به سخـتی

پهـلـو به پهـلـو می‌شوم شـاید بخـوابـم            آنـگـونه که انـسـیةالـحـورا به سخـتـی

کـاری نـدارد از لـبت بـوسـه گـرفـتـن            من بوسه می‌گیرم ولی حالا به سختی

جان کـنـدن راحـت به طـفـل تو نیـامد            جان می‌کنم با این جراحت ها به سختی

غـسـالـه غـسـلم می‌دهـد امـا به اکـراه            غـسـاله غـسـلم می‌دهـد امـا به سخـتی

به جز این درد که در قسمت بازو دارم            دو سه تا زخم در این گوشۀ ابـرو دارم

آنـقـدَر زد که هـمـین اول عُـمـری بـابـا            مثـل زهـرا شـده‌ام دست به پـهـلو دارم

برد سنجـاق سرم را وسـط کوچه کسی            در عوض لختۀ خون در دل گیسو دارم

بهـر اینکـه تو بـبـافی و مـرا نـاز کـنی            انـدکی جان پـدر در سر خـود مو دارم

و خلاصه… کـمری تا و تنی لـرزان و            دیـده‌ای تـار، از آن قـامـت دلـجـو دارم

پس از تو دام بلا قـسمت صنوبر شد            کـبـوترِ سرِ دوشت پـرید و‌ پـرپر شد

بجای نـاز کـشـیدن، کـشـید مـویـم را            کسی که بعد عمو شیر شد دلاور شد

تـمام راه به من نـان خـشک می‌دادند            زبس که دختر تو روزه داشت لاغر شد

صدا زدم ابـتـا! کعـب نی جوابم داد!            حریف من نشد و سیلی‌اش مکرر شد

شلـوغی سر بازار دخـترت را کشت            چه چشمهای بدی! عمه سوخت مضطر شد

لبـم فـدای لب تو! سـرم فـدای سـرت            که هرچه شد به من زار با تو بدتر شد

خبر بده به نجف! شام‌ را به‌هم ‌زده‌ام            نگـو رقـیـه! رقـیـه عـلـی دیـگـر شـد

چـون نـهـادی که بـی‌گـزاره شـده            گــوش تــو بـی‌دلــیــل پــاره شـده

آخــریـن راه کـه شـده‌سـت فــرار            اول راه و، راهِ چـــــــاره شـــــده

بـی‌ عـلـی آنـقَـدَر سَـبُـک شـده کـه            لـفــظ گــهــواره گــاهــواره شــده

صورت از رنگ نه، که رنگ کبود            خود از این صورت استعاره شده

مــوی تـو بـا حــسـاب خـاکـسـتـر            کـهـکــشـانـی پُـر از سـتـاره شـده

گـوش‌هـایت دو بیت یک غـزلـنـد            غـــزلــی کـه چـهــار پــاره شــده

رو به پـائـین چـنان ‌کـشـیـده شـده            که خـود گــوش گــوشــواره شـده

سـرت به دامـن این شـاهـزاده افـتاده            ز فـرط غـصـه و غـم بی‌اراده افتاده

کنون که نوبت من شد پدر، دو دستانم            کــنــار رأس تـو بـی‌اسـتـفـاده افـتـاده

بیا سـؤال مکـن گـوشـواره‌ام چه شده            خـیال کن که شـبـی بـین جـاده افـتاده

بگو ترک ترک زخم صورتت از چیست؟            مگو به من که کمی خط ساده افتاده!

ز چرخ شکوه کنم، چون به ساربان گفتم:            کـه زیـر پــای ســواره پـیـاده افـتـاده

جواب داد: که ساکت شو خارجی! به رخم            ببـین که نقـش دو دست گـشاده افتاده

شـبـیـه مـادرت اول شـهـیـده‌ام بـابـا؟            گـمـان کـنـم بـه دل خـانــواده افـتـاده

آزاد مردی از عرب سر در گریبان می‌رسد            نزد حسین فـاطمه حرّ پشـیمان می‌رسد

غمگین دل و خونین بصر، خسته ز هر جرم و خطا            با سوزِ حال و نغمۀ مولا حسین جان می‌رسد

او توبه می‌دارد طلب از لطف مولایش حسین            بهرِ شفاعت دم به دم با ذكرِ قرآن می‌رسد

پا در حریمِ عاشقی گم كرده حالِ سینه را            پژمرده و زخمی کنون از دردِ عصیان می‌رسد

یابد ز پـور فاطمه انوارِ درسِ معـرفت            با حزن و اندوه خودش، با چشم گریان می‌رسد

در پیش روی كودكان سرخ است روی او ز شرم            آزادۀ دست حسین با اشك چشمان می‌رسد

كشكول بر دست آمده در بارگاه شاه دین            هچون گدای عاشقی بر تخت سلطان می‌رسد

می‌آید از اهل حرم غم را رها سازد ولی            ناگه میان خیمه‌ها زینب پریشان می‌رسد

اشکش روان، عمرش خزان، در این بیابان غریب            از خیمه‌های این حرم سوز یتیمان می‌رسد

حرّ با دلِ آزرده‌اش رو سوی میدان می‌كند            جان را فدا می‌سازد و حرّ نزد یزدان می‌رسد